Rubin - minerał z gromady tlenków, czerwona odmiana korundu. Jest minerałem rzadkim.

 

Właściwości :

Wzór chemiczny: Al2O3:Cr+3 - trójtlenek glinu domieszkowany trójwartościowymi jonami chromu.

Układ krystalograficzny – trygonalny

Twardość w skali Mohsa – 9

Gęstość – 3,95 do 4,1 g/cm³

Rysa – biała

Barwa – czerwona o różnych odcieniach i różnym stopniu nasycenia; niekiedy wielobarwny

Połysk – szklisty, diamentowy

Łupliwość – brak

Przełam – muszlowy lub zadziorowy; kruchy

Współczynniki załamania (dwójłomność): no = 1,770 i ne = 1,762 (długość fali ~ 590nm)

Pleochroizm – silny, zmienny; obserwowane barwy: purpurowo czerwona- pomarańczowoczerwona.

Luminescencja – wyraźna, nadaje rubinom szczególnego kolorytu, podwyższając ich walory estetyczne. Znane są okazy wykazujące fluorescencję o barwie jasnożółtej i kremowo żółtej.

Inkluzje – liczne, ich rodzaj wskazuje na pochodzenie kamieni: np. dla rubinów birmańskich charakterystyczne są krótkie igiełki rutylu; dla tajlandzkich – brak rutylu; pakistańskie zwykle zawierają kryształy flogopitu, chlorytu, monacytu, spinelu, rutylu, magnetytu i pirytu. Wrostki rutylu wywołują zjawisko asteryzmu – rubin gwiaździsty oraz efekt kociego oka.

Zazwyczaj tworzy kryształy o pokroju tabliczkowym, bipiramidalnym lub słupkowym o podstawie sześcioboku, czasami romboedryczne. Nasycenie barwy rubinu zależy od domieszek: czerwoną barwę wywołuje tlenek chromu, purpurową – wanad, brunatno czerwona – żelazo.

 

Występowanie:

Jako składnik bogatych w glin skałach metamorficznych, także jako minerał kontaktowy w marmurach dolomitowych i kalcytowych.

Miejsca występowania: Sri Lanka – (Ratnapura, Rakwana), Tajlandia – (Chanthaburi, Battambang), Pakistan – (pakistańska część Kaszmiru), Tanzania – (Longido), Kenia, Australia – (Queensland), Birma – (Mandalay, Mogok) , Afganistan – (okolice Jagdalak),

Polska – w przeszłości, piaski złotonośne Dolnego Śląska w okolicy Złotoryi, pegmatyty k.Karpacza i w gnejsach izerskich.

W Arabii rubin polerowano za pomocą onyksu.

 

Zastosowanie:

Jeden z najcenniejszych kamieni szlachetnych w jubilerstwie.

Szczególnie poszukiwane są kamienie wykazujące asteryzm, powodowany igiełkowatymi wrostkami rutylu, które są niesłychanie rzadkie.

Do wyjątkowych rzadkości należą kamienie wykazujące efekt kociego oka.

Najbardziej poszukiwane są kryształy o barwie czerwonej z delikatnym niebieskim odcieniem (tzw. „czerwień krwi gołębiej”).

Zastosowania techniczne:

łożyska zegarkowe (XVIII w. John Harrison), w mechanice precyzyjnej, elektronice i automatyce oraz jako element laserów rubinowych.

elementy narzędzi ogniotrwałych

mały współczynnik rozszerzalności cieplnej oraz twardość przyczyniły się do zastosowania tego kamienia w trzpieniach współrzędnościowych maszyn pomiarowych