Skapolity – grupa
minerałów zaliczana do gromady krzemianów. Należą do grupy minerałów rzadkich,
rozpowszechnionych tylko w niektórych rejonach Ziemi.
Nazwa pochodzi od gr. skapos = pręt (słup) i lithos = kamień
(skała), nawiązuje do wyglądu kryształów tych minerałów.
Właściwości :
Wzór chemiczny: glinokrzemiany sodu i wapnia
Układ krystalograficzny: tetragonalny
Twardość: 5-6
Gęstość: 2,54-2,80
Rysa: biała
Barwa: najczęściej bezbarwne, białe, szare, żółtawe,
brunatnawe,
Przełam: nierówny
Połysk: szklisty, perłowy
Łupliwość: dobra
Tworzą szereg izomorficzny: marialit - dipyr - mizzonit -
mejonit.
Do grupy skapolitów należą też:
glaukolit - (niebieski, spotykany w okolicach J. Bajkał
Rosja),
stroganovit - (zielononiebieski, spotykany nad rzeką
Sludianką koło Bajkału),
petschyt - (purpurowy),
sarkolit - (jasnoczerwony, znaleziony w produktach
działalności Wezuwiusza Włochy),
ussingit - (jasnofioletowy w odcieniach, znaleziony w
pegmatytach na Grenlandii),
skapolit gwiaździsty
Najczęściej mają pokrój słupkowy – wykształcają słupy o
przekroju kwadratu lub ośmiokąta (często z poprzecznym prążkowaniem). Występują
w skupieniach zbitych, włóknistych, w formie szczotek krystalicznych. Są
kruche, przezroczyste, mają różne barwy. Niektóre po oszlifowaniu wykazują
efekt kociego oka, czasami asteryzm. W promieniach ultrafioletowych wykazują
silną, pomarańczową fluorescencję.
Występowanie :
Składniki skał metamorficznych powstałych w strefie
przeobrażeń kontaktowych skarny, hornfelsy, gnejsy. Bywają spotykane też w
pegmatytach. Współwystępują z diopsydem, hornblendą, granatami, epidotem,
wezuwianem, kalcytem, muskowitem.
Miejsca występowania: Madagaskar, Cejlon, Brazylia, USA,
Rosja, Chiny, Australia, Finlandia, Szwajcaria, Hiszpania.
W Polsce – na Dolnym Śląsku, w Masywie Śnieżnika, w Górach
Sowich, Karkonoszach, Rudawach Janowickich.
Zastosowanie :
-wysoko cenione i poszukiwane kamienie kolekcjonerskie
-interesują naukowców
-czasami wykorzystuje się je w jubilerstwie do wyrobu bardzo
atrakcyjnej biżuterii