Topaz – minerał z gromady krzemianów. Minerał rozpowszechniony w wielu rejonach świata.

Nazwa pochodzi od gr. topazos = poszukiwać; także z sanskr. Topas = ogień i nawiązuje do pomarańczowozłotej barwy i blasku szlachetnych odmian tego minerału.

 

Właściwości :

Wzór chemiczny: Al2SiO4(OH, F)2 - zasadowy fluorokrzemian glinu

Układ krystalograficzny - rombowy

Twardość w skali Mohsa - 8

Łupliwość – doskonała, jednokierunkowa

Rysa - biała

Gęstość - 3,4 do 3,6 g/cm³

Barwa - bezbarwny lub różne barwy

Połysk - szklisty,

Przełam - muszlowy,

Współczynniki załamania (dwójłomność): nα = 1,618, nβ = 1,620, nγ = 1,627 (długość fali ~ 590nm)

 

Tworzy kryształy słupkowe, niemal izometryczne, także beczułkowate (znanych jest ok. 150 różnych jego postaci). Występuje w skupieniach zbitych, ziarnistych słupkowych i pręcikowych. Jest kruchy i przezroczysty, charakteryzuje się ogromnym bogactwem barw. To bardzo twardy, ciężki i rzadko spotykany minerał.

W zależności od zabarwienia, wykształcenia i pochodzenia bywa określany różnymi nazwami regionalnymi, zwyczajowymi, handlowymi i gemmologicznymi: t. sherry, hiacynt, t. imperial, t. szlachetny, t. syberyjski, t. safiras, t. royal, t. Peredell, t. taurydzki, szafir brazylijski, szafir wodny, rubin brazylijski, diament niewolników, pyknit.

Często zawiera domieszki żelaza, chromu, wanadu, tytanu. Okazy niebieskie i żółtopomarańczowe wykazują niekiedy efekt kociego oka.

 

Występowanie :

Występuje w kwaśnych skałach magmowych: granitach, pegmatytach, w skałach kontaktowych: grejzenach. Współwystępuje z turmalinem, kasyterytem, fluorytem, muskowitem.

 Miejsca występowania to głównie: Brazylia – Minas Gerais (kryształy kilkadziesiąt cm i o wadze 150 –300kg: największy okaz znaleziono w 1986r. mierzy 2x1,8m i waży 5 ton), Sri Lanka, Pakistan, Ural, Nigeria i Madagaskar, Mozambik – (znaleziono kryształ 1m wysokości i ważył 2,5 t.), Indie, Japonia, Rosja, Czechy, Niemcy, Norwegia – (żółty kryształ o wadze 80 kg), Ukraina.

W Polsce występuje w Górach Izerskich, Karkonoszach oraz okolicach Strzegomia i Strzelina .

       

Zastosowanie :

Jest stosowany przy produkcji materiałów ogniotrwałych i ściernych

bardzo atrakcyjny kamień kolekcjonerski

stosowany w jubilerstwie – stosuje się szlif fasetkowy.

 

Ciekawostki :

Topaz w Biblii

Topaz jest wymieniany jako jeden z kamieni pektorału Aarona (Wj 28:17, Wj 39:10). W Apokalipsie Św. Jana stanowi ozdobę dziewiątej warstwy fundamentu Nowego Jeruzalem (Ap 21:20)